طراحی، اجرا و ارزیابی نرم‌افزار غربالگری عوامل خطر و ارائه پیشنهادات مبتنی بر گایدلاین در پیشگیری اولیه از بیماری‌های قلب و عروق

بیماری‌های قلب و عروق عامل مرگ‌ومیر سالانه حدود 9/17میلیون نفر در جهان می‌باشد که ۳۱% تمامی مرگ‌ها در جهان را شامل می‌شود. از این میزان ۸۲% آن‌ها در کشورهای با درآمد کم و متوسط روی می‌دهد و علت بیش از ۸۵% این مرگ‌و‌میرها حمله قلبی و مغزی می‌باشد. سه حوزه عمده عوامل خطرزا در فرآیند آترواسکلروز عوامل خطر رفتاری و عوامل خطر متابولیک و عوامل خطر غیر قابل تعدیل هستند. پیشگیری از بیماری‌های قلب و عروق ، مجموعه اقدامات در سطح فردی و اجتماعی در جهت حذف و کاهش عوامل خطر بیماری قلبی و عروقی و اختلالات مربوط به آن تعریف می‌شود. پیشگیری اولیه CVD بر ایجاد الگوهای زندگی سالم برای جلوگیری از بروز عوامل خطر متمرکز است که شامل اقدامات زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی، رفتاری یا فرهنگی است که به دنبال به حداقل رساندن عوامل خطر ابتلا به بیماری‌های عروق کرونر می‌باشد. چنین امری با اتخاذ استراتژی‌های جامعه محور (Population-Wide )  قابل انجام است. تمام دستورالعمل‌های فعلی در مورد پیشگیری از CVD در عملکرد بالینی ارزیابی خطر ابتلا به بیماری‌های قلب و عروق یا غربالگری از نظر آترواسکلروز را بعنوان یک رویکرد محافظه‌کارانه برای شروع درمان دارویی و پیشگیرانه در اصلاح سبک زندگی در سطح جامعه را توصیه نمودند. دو روش غربالگری رایج شامل غربالگری مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها [CDC] و انجمن قلب آمریکا [AHA] می‌باشد. اکثر دستورالعمل‌ها برآورد خطر ۱۰ ساله CVD را براساس سن، جنس، وضعیت سیگار کشیدن، کلسترول خون و فشار خون سیستولیک (SBP) انجام می‌دهند. ارزیابی خطر سیستماتیک CV درگایدلاین امریکا از سن ۲۱ سالگی و درگایدلاین اروپا از سن ۴۰ سال به بالا توصیه شده است. بر اساس سیستم SCORE  گایدلاین   ۲۰۱۶  ESC افراد دارای Risk Score کمتر از ۱درصد دارای خطر پایین ابتلا و نمره خطر ۱ تا ۵ درصد خطر متوسط و نمره خطر ۵ تا ۱۰ درصد خطر بالا و نمره خطر بالای ۱۰ درصد خطر بسیار بالا در ابتلا به CVD می‌باشند بر این اساس افرادی که دارای بیشترین ریسک ابتلا به CVD هستند باید از سطح مداخلات پیشگیرانه بالاتر شامل اصلاح سبک زندگی و مداخلات اجتماع محور برخوردار باشند. لذا پیشنهادات در پیشگیری اولیه از CVD بر اساس عوامل خطر در ۴ کلاس IA, IIA, IIB, IIIو ۳ سطح شواهد A, B, C و ۴ شاخص تعمیم‌پذیری ارائه می‌شود. یک رویکرد متمرکز بر سلامت در پیشگیری از  CVD، مستلزم آن است تا مداخلات پیشگیرانه را برای تمام سنین و در مکان‌های مختلف مبتنی بر جامعه هدف قرار دهد. مداخلات مبتنی بر وب ارزان هستند، دسترسی گسترده دارند و موجب خود مدیریتی فعال در سطح جامعه می‌شوند. همچنین مداخلات مبتنی بر وب باعث صرفه‌جویی قابل توجه در مصرف مواد مصرفی و کاغذ و هزینه‌های ورود اطلاعات در سیستم آنالیز و هزینه نیروی انسانی در غربالگری چاپی در تخمین CVD۱۰ ساله خواهد شد و ابزار غربالگریCVD  را به یک ابزارهای بالقوه قدرتمند و مقیاس‌پذیر برای افزایش پایبندی مداوم به ارزیابی و مدیریت عوامل خطر قلبی عروقی مبدل خواهد ساخت. این مطالعه با هدف اصلی طراحی چک لیست و پیشنهادات تغییر رفتار، درمانی و برنامه نرم‌افزاری غربالگری عوامل خطر مبتنی بر گایدلاین در پیشگیری اولیه ازCVD در ساکنین تحت پوشش سرای سلامت مناطق ۲۳ گانه شهرداری تهران در جهت غربالگری عوامل خطر و تعیین Risk Score بیماری‌های قلب و عروق انجام خواهد شد. این مطالعه در پاسخ به ۳ سوال انجام خواهد شد: (۱) چک لیست استاندارد در غربالگری عوامل خطر در پیشگیری اولیه از  CVDبرای عموم مردم چگونه است؟ (۲) طراحی و راه اندازی نرم افزار غربالگری عوامل خطر در پیشگیری اولیه از CVD چگونه است؟ (3)  Risk Score  بیماری‌های قلب و عروق در ساکنین تحت پوشش سرای سلامت مناطق ۲۳ گانه شهرداری تهران با نرم‌افزار طراحی شده چقدر است؟ مطالعه در سطح شهر تهران به روش دلفی و بحث متمرکز انجام خواهد شد. نتایج این تحقیق چک لیست و نرم افزار غربالگری عوامل خطر استاندارد و پیشنهادات تغییر رفتار، درمانی بر اساس گایدلاین ۲۰۱۶ ESC در پیشگیری اولیه از CVD در سطح عموم جامعه را ارائه خواهد داد . همچنین مداخله از وبسایت سرای سلامت مرکز تحقیقات پیشگیری اولیه از بیماری‌های قلب و عروق بعنوان یک نوآوری جهت راه اندازی نرم افزار غربالگری استفاده خواهد نمود. طراحی و راه اندازی نرم افزار غربالگری در واقع اقدام جهت صرفه‌جویی قابل توجه در مصرف مواد مصرفی و کاغذ و هزینه‌های ورود اطلاعات در سیستم آنالیز و هزینه نیروی انسانی در غربالگری خواهد بود . همچنین انجام این مداخله در راستای سند بیماری‌های غیر واگیر کشور و سازمان جهانی بهداشت در پیشگیری از بیماری‌های مزمن و اهداف طرح تحول سلامت برنامه ششم توسعه در پوشش ۸۵% توانمندسازی مردم در مراقبت از خود و افزایش سواد سلامت جامعه می‌باشد. انتشار اطلاعات می‌تواند الهام بخش دیگر برنامه‌ها برای توسعه مدل‌های عملی نوآورانه‌ای باشد که پیشگیری اولیه از بیماری‌های CVD را پشتیبانی می‌کند.