مقدمه

بیماری‌های قلبی-عروقی همچنان یکی از مهم‌ترین چالش‌های سلامت عمومی در سراسر جهان هستند. با وجود پیشرفت‌های چشمگیر در زمینه پیشگیری و درمان، آمارها نشان می‌دهند که این بیماری‌ها همچنان روند افزایشی دارند. بین سال‌های ۱۹۹۹ تا ۲۰۱۹، تعداد مبتلایان به بیماری‌های قلبی-عروقی از ۲۷۱ میلیون نفر به ۵۲۳ میلیون نفر افزایش یافته است و مرگ‌ومیر ناشی از این بیماری‌ها از ۱۲٫۱ میلیون به ۱۸٫۶ میلیون مورد رسیده است. این آمار نگران‌کننده بر نیاز به رویکردهای نوین و کارآمدتر برای کاهش بار این بیماری‌ها بر سیستم‌های بهداشتی جهان تأکید می‌کند.

رویکردهای سنتی در پیشگیری و درمان، هرچند مفید بوده‌اند، اما نتوانسته‌اند روند رو به رشد این بیماری‌ها را متوقف کنند. به همین دلیل، نیاز به بررسی درمان‌های مکمل و جایگزین بیش از پیش احساس می‌شود. یکی از این راهکارهای جدید و امیدوارکننده، بررسی نقش میکروب‌های روده و پروبیوتیک‌ها در سلامت قلب و عروق است.

نقش میکروب‌های روده در سلامت قلب و عروق

تحقیقات اخیر به نقش میکروبیوتای روده در تنظیم سیستم ایمنی بدن و سلامت عمومی در طول زندگی انسان تأکید دارند. از زمان تولد، میکروب‌های روده به‌طور مداوم با سیستم ایمنی در تعامل هستند و نقشی حیاتی در حفظ تعادل ایمنی و سلامت بدن ایفا می‌کنند. با افزایش سن، تغییرات قابل‌توجهی در ترکیب و عملکرد میکروبیوتای روده رخ می‌دهد که به بروز التهاب مزمن، معروف به “التهاب ناشی از پیری” منجر می‌شود. این نوع التهاب به‌طور خاص با بیماری‌های قلبی-عروقی و دیگر بیماری‌های التهابی مرتبط است.

بنابراین، میکروبیوتای روده به‌عنوان یکی از عوامل کلیدی در حفظ سلامت قلب و عروق در دوران پیری شناخته می‌شود. تغییرات منفی در ترکیب این میکروارگانیسم‌ها می‌تواند به افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و دیگر بیماری‌های مزمن منجر شود.

پروبیوتیک‌ها و سلامت قلب

پروبیوتیک‌ها میکروارگانیسم‌های زنده‌ای هستند که در صورت مصرف در مقدار مناسب، تأثیرات مثبتی بر سلامتی دارند. در سال‌های اخیر، توجه بسیاری به نقش پروبیوتیک‌ها در کاهش خطر بیماری‌های قلبی-عروقی جلب شده است. مطالعات نشان می‌دهند که این میکروارگانیسم‌ها می‌توانند به‌طور مؤثری عوامل خطر مرتبط با بیماری‌های قلبی، از جمله التهاب، فشار خون بالا، سطح کلسترول و مقاومت به انسولین را کاهش دهند.

پروبیوتیک‌ها با اثرگذاری بر میکروبیوتای روده و تقویت سیستم ایمنی، می‌توانند به حفظ سلامت قلب و عروق کمک کنند. به‌ویژه، محصولات پروبیوتیکی که به‌طور جمعی به‌عنوان “راهبردهای پروبیوتیکی غیر دارویی” (NPPS) شناخته می‌شوند، در کاهش شاخص‌های مرتبط با بیماری‌های قلبی موفق بوده‌اند. این مداخلات با کاهش شاخص توده بدنی و چربی‌های دور قلب، توانسته‌اند از قلب در برابر آسیب‌های ناشی از عوامل خطر محافظت کنند.

مطالعات انجام شده بر روی پروبیوتیک‌ها

یکی از مطالعات مهم که توسط “لین و همکاران” انجام شد، به بررسی اثر مصرف ماست، به‌عنوان یکی از منابع غنی پروبیوتیک، بر مرگ‌ومیر ناشی از همه علل پرداخت. نتایج این مطالعه نشان داد که مصرف ماست با کاهش مرگ‌ومیر ناشی از همه علل رابطه معکوس دارد، هرچند تأثیر قابل‌توجهی بر مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های قلبی-عروقی مشاهده نشد. این یافته‌ها به نقش محافظتی پروبیوتیک‌ها بر سلامت عمومی اشاره دارد.

مطالعه دیگری که توسط “شن و همکاران” انجام شد، به‌طور ویژه تأثیر NPPS بر مرگ‌ومیر قلبی-عروقی را بررسی کرد. این پژوهش بر روی جمعیتی از ۴۸۳۷ فرد بالای ۶۵ سال در ایالات متحده انجام شد و نتایج آن نشان داد که مصرف منظم پروبیوتیک‌ها تأثیر محافظتی چشمگیری بر کاهش مرگ‌ومیر ناشی از همه علل و مرگ‌ومیر قلبی-عروقی دارد.

یافته‌های کلیدی

نتایج مطالعه “شن و همکاران” نشان داد که افرادی که به‌طور منظم از پروبیوتیک‌ها استفاده می‌کردند، در مقایسه با کسانی که از این محصولات استفاده نمی‌کردند، به‌طور معناداری جوان‌تر، تحصیل‌کرده‌تر و دارای درآمد بیشتری بودند. علاوه بر این، رژیم غذایی سالم‌تری داشتند که در نمرات پایین‌تر شاخص التهاب غذایی و نمرات بالاتر شاخص تغذیه سالم منعکس شده بود. همچنین، این گروه بیشتر از داروهای مختلف برای مدیریت سلامت خود استفاده می‌کردند که نشان‌دهنده رویکرد فعال‌تر در حفظ سلامت بود.

تحلیل‌ها همچنین نشان داد که استفاده منظم از NPPS با کاهش ۴۱ درصدی خطر مرگ‌ومیر ناشی از همه علل و کاهش ۵۲ درصدی خطر مرگ‌ومیر قلبی-عروقی همراه بود. این نتایج به‌طور ویژه در افراد سیگاری – که دارای خطر بالای ابتلا به حوادث قلبی-عروقی هستند – بیشتر مشهود بود. این نشان می‌دهد که پروبیوتیک‌ها می‌توانند به‌عنوان یک عامل محافظتی مؤثر، به‌ویژه در افرادی که عوامل خطر اولیه مانند سیگار کشیدن دارند، به کار گرفته شوند.

نتیجه‌گیری

پروبیوتیک‌ها به‌طور مؤثری می‌توانند خطر مرگ‌ومیر ناشی از همه علل و مرگ‌ومیر قلبی-عروقی را در افراد مسن کاهش دهند. این نتایج نشان می‌دهد که پروبیوتیک‌ها می‌توانند به‌عنوان یک درمان مکمل و جایگزین مقرون‌به‌صرفه، با کمترین خطر برای بیماران، به کار گرفته شوند. با توجه به افزایش شیوع بیماری‌های قلبی-عروقی و نیاز به راهکارهای جدید، استفاده از پروبیوتیک‌ها می‌تواند یکی از راه‌حل‌های بالقوه و امیدوارکننده برای کاهش مرگ‌ومیر ناشی از این بیماری‌ها باشد.

با توجه به پتانسیل بالای پروبیوتیک‌ها در بهبود سلامت قلب و عروق، مطالعات بیشتر برای درک دقیق‌تر مکانیسم‌های اثرگذاری و بهترین روش‌های مصرف آن‌ها ضروری به نظر می‌رسد.

دکتر محمدحسین مرادی - پزشک

مجله علمی-ترویجی سرای سلامت©۲۰۱۷

بیشتر بخوانید