تبیین اولویت های تغییر رفتارهای تغذیه ای در بیماران بازتوانی قلبی

بر اساس گزارش مطالعه بار جهانی بیماری ها، در سال ۲۰۱۹، ۲/۷ میلیون مرگ ناشی از بیماری های قلبی عروقی در کشورهای توسعه یافته اقتصادی و ۱/۹ میلیون مرگ به همین دلیل در کشورهای در حال توسعه به وقوع پیوسته است. پیش بینی شده است که تا سال ۲۰۲۵، شیوع جهانی بیماری های قلبی عروقی وبه ویژه‌ آترواسکلروز تا ۷۵ درصد افزایش خواهد یافت. در پیشگیری از بیماری های آترواسکلروتیک عروق کرونر، ارزیابی خطر (Risk Score Assesment) و اجرای مداخلات پیشگیری اولیه به دلیل اثربخشی آن ها، توسط راهنماهای بالینی بسیار مورد تاکید قرار گرفتند. سازمان بهداشت جهانی بر اهمیت آموزش و ارتقاء سلامت در دو مقوله جداگانه و کاملا مرتبط با هم در جهت ارتقای سبک زندگی سالم و پیشگیری از بیماریها از جمله بیماری قلبی و عروقی تاکید کرده است. مطالعات اخیر در شناسایی یک استراتژی موثر به منظور ارتقاء دانش و مراقبت پیشگیرانه از بیماری های آترواسکلروتیک عروق کرونر نشان داده است که ابتکارات استراتژیک مراقبت پیشگیرانه، باید از یک رویکرد نوآورانه، یکپارچه و جامع برای اطلاع رسانی و افزایش سواد سلامت در کاهش خطر ابتلا به بیماری در سطح فردی و اجتماعی استفاده نماید. مطالعات نشان داده اند که فن آوری تلفن همراه یک راه حل بالقوه برای افزایش دسترسی به پیشگیری از بیماری های آترواسکلروتیک عروق کرونر می باشد. استفاده از تلفن همراه جهت مداخلات حوزه سلامت در پیشگیری از بیماریهای مزمن تاثیرات مثبت بر پیامدهای بیماری مزمن، بهبود میزان توجه به عوامل خطر ، بهبود نتایج بالینی و کیفیت زندگی را نشان داده و آنرا یک روش آموزشی مقرون به صرفه معرفی نموده که جهت اقدامات پیشگیرانه تا شرایط حاد در کشورهای در حال توسعه توصیه می شود. مدلهای تغییر رفتار متعددی در مطالعات پیشگیری اولیه از بیماری قلبی - عروقی مورد استفاده قرار گرفته است. مدل تغییر رفتار یکپارچه I-Change Model برای بررسی تغییرات انگیزشی و رفتاری به دلیل در برداشتن تمام تعیین کننده های رفتاری و محیطی مهم در خود مدیریتی و سبک زندگی سالم CVD مناسب شناخته شده است. سازه های مدل شامل موارد مربوط به دانش، ادراک خطر، راهنمای عمل ( بعد آگاهی- پیش انگیزشی ) و نگرش، حمایت اجتماعی، تقویت رفتاری ، خودکارآمدی درک شده، قصد یا نیت ( بعد انگیزشی ) برنامه ریزی عمل، رفتارهای پیشگیرانه و مهارتها ، موانع رفتاری (بعد رفتاری- پس انگیزشی) خواهد بود.

این مطالعه با هدف اصلی ارزیابی خطر(Risk Score Assesment) بیماری های آترواسکلروتیک عروق کرونر، اجرای مداخله تغییر رفتار براساس مدل I-CHANGE در جهت افزایش آگاهی از عوامل خطر بیماری های آترواسکلروتیک عروق کرونر - بهبود انگیزه درجهت اتخاذ رفتار سالم - حفظ یک شیوه زندگی سالم، - ارزیابی اثر بخشی مداخله در مورد رفتار پیشگیری کننده از عوامل خطر بیماری های آترواسکلروتیک عروق کرونر و مقایسه آن با گروه کنترل انجام خواهد شد. مطالعه در دپارتمان پیشگیری از بیماری های قلب و عروق مرکز قلب تهران به روش کارآزمایی بالینی تصادفی انجام خواهد شد. این پرسش مطرح است که دامنه و میزان تاثیر برنامه های آموزشی در حال اجرا در دپارتمان پیشگیری از بیماری های قلب و عروق بر فاکتورهای خطر و پیامد های بالینی بیماری های عروق قلبی چگونه است؟ آیا تفاوتی بین متغیرهای مورد نظر پژوهش در بین گروه مداخله و کنترل مشاهده می شود؟ آیا برنامه های آموزشی و پیگیری بر میزان خطر ده ساله بروز بیماری های قلبی عروقی در بین گروه مداخله و کنترل تاثیر داشته و باعث کاهش آن می شود؟

اجرای این مداخله به عنوان یک برنامه مراقبت بهداشتی اولیه ، اطلاعات بالقوه مفید برای ذینفعان برنامه و یک منبع ارجاع ارزشمند برای سایر ارائه دهندگان در جامعه را فراهم می کند. مداخله از نرم افزار تلفن همراه جهت ارزیابی میزان خطر و ارتقاء سوادسلامت قلب و مدیریت عوامل خطر قلبی عروقی بعنوان یک نوآوری استفاده کرده و همزمان فاکتورهای رفتاری و بیومدیکال کاردیو وسکولار و تاثیر آموزش بر میانگین تغییرات این پارامترها را خواهد سنجید که میتواند در فرایندآموزش خود مراقبتی و تدوین و پیشنهاد مفاهیم و شاخص های پیشگیری از بیماری های آترواسکلروتیک عروق کرونر کاربردهای عملیاتی موثری داشته و در مطالعات مرتبط، استفاده شود.